Tuesday, November 25, 2008

Thyagaraja Kriti - Re Manasa - Raga Todi

Transliteration–Telugu
Transliteration as per Modified Harvard-Kyoto (HK) Convention
(including Telugu letters – Short e, Short o) -

a A i I u U
R RR lR lRR
e E ai o O au M (H or :)

(e – short | E – Long | o – short | O – Long)

k kh g gh n/G
c ch j jh n/J (jn – as in jnAna)
T Th D Dh N
t th d dh n
p ph b bh m
y r l L v
S sh s h

rE mAnasa-tODi

In the kRti ‘rE mAnasa cintaya’ – rAga tODi (tALa rUpakaM), SrI tyAgarAja asks his mind to ever engage in chanting names of Lord SrI rAma.

pallavi
rE mAnasa cintaya SrI rAmaM


caraNam 1
sAkEta nagara nAthuni
samAna rahita mA varuni (rE)


caraNam 2
gata kAma jana hRday(A)rNava
1kalA dharuni 2iL(A)dhipuni (rE)


caraNam 3
bhakt(A)gha payO-dhara
prabhanjanuni niranjanuni (rE)


caraNam 4
3vinatA tanay(A)rti tamO-
vibhA-karuni 4Subh(A)karuni (rE)


caraNam 5
dEv(E)Sa samArAdhyuni
5digambaruni 6cidambaruni (rE)


caraNam 6
vandAru bRndAraka
var(A)bhayaduni rAghavuni (rE)


caraNam 7
vara tyAgarAj(A)rcita
pad(A)mbujuni sadA hituni (rE)


Gist

O My mind!

  • Contemplate on SrI rAma.

  • Contemplate on SrI rAma -
    • the Lord of the town of ayodhyA,
    • the peerless Consort of lakshmI,
    • the moon of the ocean of the hearts of those who are desire-less,
    • the Consort of bhU-dEvi,
    • the hurricane that disperses clouds of sins of devotees,
    • the Spot-less One,
    • the Sun for relieving (darkness of) distress of garuDa,
    • the source of auspiciousness,
    • worshipped by indra,
    • the Sky-clad,
    • the Consciousness or intellect embodied,
    • the Lord who bestows freedom from fear to the reverential celestials,
    • Lord rAghava,
    • the Lord whose Lotus Feet are worshipped by this tyAgarAja, and
    • Ever beneficent (to His devotees).



Word-by-word Meaning

pallavi
rE mAnasa cintaya SrI rAmaM

O (rE) My mind (mAnasa)! Contemplate (cintaya) on SrI rAma (rAmaM).


caraNam 1
sAkEta nagara nAthuni
samAna rahita mA varuni (rE)

O My Mind! Contemplate on SrI rAma –
the Lord (nAthuni) of the town (nagara) of ayodhyA (sAkEta),
the peerless (samAna rahita) Consort (varuni) of lakshmI (mA).


caraNam 2
gata kAma jana hRdaya-arNava
kalA dharuni iLA-adhipuni (rE)

O My Mind! Contemplate on SrI rAma –
the moon (kalAdharuni) of the ocean (arNava) of the hearts (hRdaya) (hRdayArNava) of those (jana) who are desire-less (gata kAma) (literally desires have left),
the Consort (adhipa) of bhU-dEvi (iLA) (literally earth) (iLAdhipuni).


caraNam 3
bhakta-agha payO-dhara
prabhanjanuni niranjanuni (rE)

O My Mind! Contemplate on SrI rAma –
the hurricane (prabhanjanuni) that disperses clouds (payO-dhara) of sins (agha) of devotees (bhakta) (bhaktAgha),
the Spot-less One (niranjanuni).


caraNam 4
vinatA tanaya-Arti tamO-
vibhA-karuni Subha-Akaruni (rE)

O My Mind! Contemplate on SrI rAma –
the Sun – dispeller (vibhA-karuni) of darkness (tamaH) (tamO) – for relieving distress (Arti) of garuDa – son (tanaya) (tanayArti) of vinatA,
the source (Akara) of auspiciousness (Subha) (SubhAkaruni).


caraNam 5
dEva-ISa samArAdhyuni
digambaruni cidambaruni (rE)

O My Mind! Contemplate on SrI rAma –
worshipped (samArAdhya) (samArAdhyuni) by indra - the Lord (ISa) of celestials (dEva) (devESa),
the Sky (dik) (literally quarters)-clad (ambaruni) (digambara) (digambaruni),
the Consciousness or intellect (cit) embodied (ambara) (literally garment) (cidambaruni).


caraNam 6
vandAru bRndAraka
vara-abhayaduni rAghavuni (rE)

O My Mind! Contemplate on SrI rAma –
the Lord (vara) who bestows freedom from fear (abhayaduni) (varAbhayaduni) to the reverential (vandAru) celestials (bRndAraka),
the Lord rAghava (rAghavuni).


caraNam 7
vara tyAgarAja-arcita
pada-ambujuni sadA hituni (rE)

O My Mind! Contemplate on SrI rAma –
the Lord (vara) whose Lotus (ambuja) Feet (pada) (padAmbujuni) are worshipped (arcita) by this tyAgarAja (tyAgarAjArcita),
the ever (sadA) beneficent (hita) (hituni) (to His devotees).


Notes –
References
2 – iLA – Though this generally means ‘Earth’ or ‘bhU-dEvi’, fuller details may be found in SrImad bhAgavataM, Book 9, Chapter 1.

3 - vinatA tanayArti – garuDa, suparNa and aruNa are the sons of vinatA. In the episode of stealing of amRta by garuDa, for obtaining the release of his mother from the serpents, Lord indra hurls thunderbolt (vajrAyudha) at him. SrI tyAgarAja seems to refer to this episode. Details on garuDa (invoke ‘garuDa’)

The complete story of garuDa is contained in Astika parva of Adi parva of mahAbhArata.

6 – cidambara – consciousness or intellect embodied - Please see 'Dancing Lord'

Comments -
1 – kalA dhara – This means both ‘moon’ and ‘Lord Siva’. However, in the present context, ‘moon’ is appropriate.

4 – SubhAkaruni – This word is to be split as ‘Subha+Akaruni’ which means ‘source of auspiciousness’. However, in the books, the meaning is derived as ‘auspicious form’. For such a meaning it should be ‘AkAruni’ (SubhAkAruni).

5 – digambara – sky-clad - Please refer to kRti ‘sItA vara’ rAga dEvagAndhAri where SrI tyAgarAja states ‘AkASa SarIramu brahmamu’ – The space is the body for the Supreme Lord.


Devanagari

ऎ,कॆ,चॆ.. - e,ke,ce..(short);
ए,के,चे.. - E,kE,cE..(long);
ऐ,कै,चै.. - ai,kai,cai..;
ऒ,कॊ,चॊ.. - o,ko,co..(short);
ओ,को,चो.. - O,kO,cO..(long);
औ,कौ,चौ.. -au,kau,cau..;

प. रे मानस चिन्तय श्री रामं

च1. साकेत नगर नाथुनि
समान रहित मा वरुनि (रे)

च2. गत काम जन हृद(या)र्णव
कला धरुनि इ(ळा)धिपुनि (रे)

च3. भ(क्ता)घ पयो-धर
प्रभञ्जनुनि निरञ्जनुनि (रे)

च4. विनता तन(या)र्ति तमो-
विभा-करुनि शु(भा)करुनि (रे)

च5. दे(वे)श समाराध्युनि
दि(ग)म्बरुनि चि(द)म्बरुनि (रे)

च6. वन्दारु बृन्दारक
व(रा)भयदुनि राघवुनि (रे)

च7. वर त्यागरा(जा)र्चित
प(दा)म्बुजुनि सदा हितुनि (रे)


Tamil


க,ச,ட,த,ப - 2-ख छ ठ थ फ; 3-ग ड द ब; 4-घ झ ढ ध भ
(ச3 - ஜ)
ஸ1 श - शिव - சிவன்
ரு2 ऋ - कृप - கிருபை

ப. ரே மானஸ சிந்தய ஸ்ரீ ராமம்

ச1. ஸாகேத நக3ர நாது2னி
ஸமான ரஹித மா வருனி (ரே)

ச2. க3த காம ஜன ஹ்ரு2த3(யா)ர்ணவ
கலா த4ருனி இ(ளா)தி4புனி (ரே)

ச3. ப4க்(தா)க4 பயோ-த4ர
ப்ரப4ஞ்ஜனுனி நிரஞ்ஜனுனி (ரே)

ச4. வினதா தன(யா)ர்தி தமோ-
விபா4-கருனி ஸு1(பா4)கருனி (ரே)

ச5. தே3(வே)ஸ1 ஸமாராத்4யுனி
தி3(க3)ம்ப3ருனி சி(த3)ம்ப3ருனி (ரே)

ச6. வந்தா3ரு ப்3ரு2ந்தா3ரக
வ(ரா)ப4யது3னி ராக4வுனி (ரே)

ச7. வர த்யாக3ரா(ஜா)ர்சித
ப(தா3)ம்பு3ஜுனி ஸதா3 ஹிதுனி (ரே)

ஏ மனமே, சிந்திப்பாய், இராமனை!

1. சாகேத நகர நாதனை,
நிகரற்ற, மா மணாளனை
ஏ மனமே, சிந்திப்பாய், இராமனை!

2. இச்சைகள் அகன்றோரின் இதயக் கடலின்
மதியினை, புவி மணாளனை,
ஏ மனமே, சிந்திப்பாய், இராமனை!

3. தொண்டர்களின் பாவமெனும் நீர்முகிலைக்
கலைக்கும் புயலினை, களங்கமற்றோனை,
ஏ மனமே, சிந்திப்பாய், இராமனை!

4. வினதை மைந்தனின் துயரிருட்டினைப்
போக்கும் பகலவனை, மங்களத்தின் மூலத்தினை,
ஏ மனமே, சிந்திப்பாய், இராமனை!

5. வானோர் தலைவன் சிறக்கத் தொழுவோனை,
திகம்பரனை, சிதம்பரனை,
ஏ மனமே, சிந்திப்பாய், இராமனை!

6. வந்திக்கும் வானோருக்கு
அபயமருள் மேலோனை, இராகவனை,
ஏ மனமே, சிந்திப்பாய், இராமனை!

7. தியாகராசன் தொழும் புனிதத் திருவடிக்
கமலத்தோனை, எவ்வமயமும் நன்மை செய்வோனை,
ஏ மனமே, சிந்திப்பாய், இராமனை!

வினதை மைந்தன் - கருடன்
திகம்பரன் - விண்ணாடையோன்
சிதம்பரன் - சித்தினை ஆடையாகவுடையோன்
(இவை பரம்பொருளின் இலக்கணங்கள்)


Telugu

ప. రే మానస చింతయ శ్రీ రామం

చ1. సాకేత నగర నాథుని
సమాన రహిత మా వరుని (రే)

చ2. గత కామ జన హృదయార్ణవ
కలా ధరుని ఇళాధిపుని (రే)

చ3. భక్తాఘ పయో-ధర
ప్రభంజనుని నిరంజనుని (రే)

చ4. వినతా తనయార్తి తమో-
విభా-కరుని శుభాకరుని (రే)

చ5. దేవేశ సమారాధ్యుని
దిగంబరుని చిదంబరుని (రే)

చ6. వందారు బృందారక
వరాభయదుని రాఘవుని (రే)

చ7. వర త్యాగరాజార్చిత
పదాంబుజుని సదా హితుని (రే)


Kannada

ಪ. ರೇ ಮಾನಸ ಚಿಂತಯ ಶ್ರೀ ರಾಮಂ

ಚ1. ಸಾಕೇತ ನಗರ ನಾಥುನಿ
ಸಮಾನ ರಹಿತ ಮಾ ವರುನಿ (ರೇ)

ಚ2. ಗತ ಕಾಮ ಜನ ಹೃದಯಾರ್ಣವ
ಕಲಾ ಧರುನಿ ಇಳಾಧಿಪುನಿ (ರೇ)

ಚ3. ಭಕ್ತಾಘ ಪಯೋ-ಧರ
ಪ್ರಭಂಜನುನಿ ನಿರಂಜನುನಿ (ರೇ)

ಚ4. ವಿನತಾ ತನಯಾರ್ತಿ ತಮೋ-
ವಿಭಾ-ಕರುನಿ ಶುಭಾಕರುನಿ (ರೇ)

ಚ5. ದೇವೇಶ ಸಮಾರಾಧ್ಯುನಿ
ದಿಗಂಬರುನಿ ಚಿದಂಬರುನಿ (ರೇ)

ಚ6. ವಂದಾರು ಬೃಂದಾರಕ
ವರಾಭಯದುನಿ ರಾಘವುನಿ (ರೇ)

ಚ7. ವರ ತ್ಯಾಗರಾಜಾರ್ಚಿತ
ಪದಾಂಬುಜುನಿ ಸದಾ ಹಿತುನಿ (ರೇ)


Malayalam


പ. രേ മാനസ ചിന്തയ ശ്രീ രാമം

ച1. സാകേത നഗര നാഥുനി
സമാന രഹിത മാ വരുനി (രേ)

ച2. ഗത കാമ ജന ഹൃദയാര്ണവ
കലാ ധരുനി ഇളാധിപുനി (രേ)

ച3. ഭക്താഘ പയോ-ധര
പ്രഭഞ്ജനുനി നിരഞ്ജനുനി (രേ)

ച4. വിനതാ തനയാര്തി തമോ-
വിഭാ-കരുനി ശുഭാകരുനി (രേ)

ച5. ദേവേശ സമാരാധ്യുനി
ദിഗമ്ബരുനി ചിദമ്ബരുനി (രേ)

ച6. വന്ദാരു ബൃന്ദാരക
വരാഭയദുനി രാഘവുനി (രേ)

ച7. വര ത്യാഗരാജാര്ചിത
പദാമ്ബുജുനി സദാ ഹിതുനി (രേ)


Updated on 19 Sep 2010

No comments: