Transliteration as per Modified Harvard-Kyoto (HK) Convention
(including Telugu letters – Short e, Short o) -
a A i I u U
R RR lR lRR
e E ai o O au M (H or :)
(e – short E – Long o – short O – Long)
k kh g gh n/G
c ch j jh n/J (jn – as in jnAna)
T Th D Dh N
t th d dh n
p ph b bh m
y r l L v
S sh s h
cUDarE celulAra-pantuvarALi
In the kRti ‘cUDarE celulAra’ – rAga pantuvarALi (tALa miSra cApu), SrI tyAgarAja depicts the joy of gOpis on the banks of yamunA river.
pallavi
1cUDarE celulAra yamunA dEvi
sogas(e)lla santOshamuna
2caraNam 1
errani pankE-ruhamulE andu
impaina bhRnga nAdamulE (cUDarE)
caraNam 2
isuka dinnel(e)nta telupE mEnu
indra nIlamu(v)aNTi nalupE (cUDarE)
caraNam 3
mETikalu vajrampu SilalE andu
kuTilamaina cinna(y)alalE (cUDarE)
caraNam 4
haMsala ravaLicE cAla dEvi
adigO celangen(I) vELa (cUDarE)
caraNam 5
polatulAra podar(i)NDLE
tEnel(o)luku kharjUrapu paNDLE (cUDarE)
caraNam 6
phalamucE drAksha latalE andu
paccani cilukala jatalE (cUDarE)
caraNam 7
vinta vinta virula vAna
madik(e)nt(e)ntO marul(a)yyenE (cUDarE)
caraNam 8
kOkilamulu mrOsenE maruDu
kusuma 3Sarambul(E)senE (cUDarE)
caraNam 9
callani malaya mArutamE kRshNa
svAmini 4kUDunadi satamE (cUDarE)
caraNam 10
rAja vadanalAra kanarE
tyAgarAja sakhuni pATa vinarE (cUDarE)
Gist
O Friends! O Maids! O Moon faced! (gOpikAs to one another)
- Behold joyously all the grandeur of (river) yamunA dEvi!
- Behold –
- the reddish lotuses and sweet humming of bees thereon!
- the white sand banks and sapphire-like-darkish body of water!
- the diamond-stones-like steps (of ghat) and curly little waves thereon!
- the bowers and honey dripping date palm fruits!
- the grape vines with fruit-bunches and pairs of green parrots thereon!
- the reddish lotuses and sweet humming of bees thereon!
- Together with calls of swans, yamunA dEvi is shining now very much!
- The shower of variety of flowers is very desire-arousing to the mind!
- The koels are cooing and the cupid is shooting flower shafts!
- Feel the cool breeze from malaya mountains!
- Certain is our meeting Lord kRshNa!
- Listen to the (flute) music of Lord kRshNa – friend of tyAgarAja!
Word-by-word Meaning
gOpikAs to one another -
pallavi
cUDarE celulAra yamunA dEvi
sogasu-ella santOshamuna
O Friends (celulAra)! Behold (cUDarE) joyously (santOshamuna) all (ella) the grandeur (sogasu) (sogasella) of (river) yamunA dEvi!
caraNam 1
errani pankE-ruhamulE andu
impaina bhRnga nAdamulE (cUDarE)
Behold, the reddish (errani) lotuses (pankE-ruhamulE) and sweet (impaina) humming (nAdamulE) of bees (bhRnga) thereon (andu) (literally therein)!
O Friends! Behold joyously all the grandeur of yamunA dEvi!
caraNam 2
isuka dinnelu-enta telupE mEnu
indra nIlamu-aNTi nalupE (cUDarE)
Behold, how (enta) white (telupE) the sand (isuka) banks (dinnelu) (dinnelenta) are and how sapphire-like (indra nIlamu aNTi) (nIlamuvaNTi) darkish (nalupE) the body (mEnu) of water is!
O Friends! Behold joyously all the grandeur of yamunA dEvi!
caraNam 3
mETikalu vajrampu SilalE andu
kuTilamaina cinna(y)alalE (cUDarE)
Behold, diamond (vajrampu) stones (SilalE) like steps (of ghat) (mETikalu) and curly (kuTilamaina) little (cinna) waves (alalE) (cinnayalalE) thereon (andu)!
O Friends! Behold joyously all the grandeur of yamunA dEvi!
caraNam 4
haMsala ravaLicE cAla dEvi
adigO celangenu-I vELa (cUDarE)
Behold (adigO)! Together with calls (ravaLicE) of swans (haMsala), yamunA dEvi is shining (celangenu) now (I vELa) (celangenI) very much (cAla)!
O Friends! Behold joyously all the grandeur of yamunA dEvi!
caraNam 5
polatulAra podaru-iNDLE
tEnelu-oluku kharjUrapu paNDLE (cUDarE)
O Maids (polatulAra)! Behold, the bowers (podaru-iNDLE) (podariNDLE) and honey (tEnelu) dripping (oluku) (tEneloluku) date palm (kharjUrapu) fruits (paNDLE)!
O Friends! Behold joyously all the grandeur of yamunA dEvi!
caraNam 6
phalamucE drAksha latalE andu
paccani cilukala jatalE (cUDarE)
Behold, grape (drAksha) vines (latalE) with fruit-bunches (phalamucE) and pairs (jatalE) of green (paccani) parrots (cilukala) thereon (andu)!
O Friends! Behold joyously all the grandeur of yamunA dEvi!
caraNam 7
vinta vinta virula vAna
madiki-ententO marulu-ayyenE (cUDarE)
The shower (vAna) of variety (vinta vinta) of flowers (virulu) is very (ententO) desire-arousing (marulu-ayyenE) (marulayyenE) to the mind (madiki) (madikententO)!
O Friends! Behold joyously all the grandeur of yamunA dEvi!
caraNam 8
kOkilamulu mrOsenE maruDu
kusuma Sarambulu-EsenE (cUDarE)
Behold, the koels (kOkilamulu) are cooing (mrOsenE) and the cupid (maruDu) is shooting (EsenE) flower (kusuma) shafts (Sarambulu) (SarambulEsenE)!
O Friends! Behold joyously all the grandeur of yamunA dEvi!
caraNam 9
callani malaya mArutamE kRshNa
svAmini kUDunadi satamE (cUDarE)
Feel the cool (callani) breeze (mArutamE) from malaya mountains! Certain (satamE) is our meeting (kUDunadi) Lord (svAmini) kRshNa!
O Friends! Behold joyously all the grandeur of yamunA dEvi!
caraNam 10
rAja vadanalAra kanarE
tyAgarAja sakhuni pATa vinarE (cUDarE)
O Moon (rAja) faced (vadanalAra)! Look (kanarE)! Listen (vinarE) to the (flute) music (pATa) of Lord kRshNa – friend (sakhuni) of tyAgarAja!
O Friends! Behold joyously all the grandeur of yamunA dEvi!
Notes –
Variations -
rAga – pantuvarALi - kAmavardhani.
2 - caraNam 1 is given as anupallavi in some books.
3 – SarambulEsenE – Sarambu vEsenE.
4 – kUDunadi – kUDEdi.
Comments -
1 – cUDarE – this and similar words in all the caraNams ending with ‘E’ (pankE-ruhamulE, nAdamulE, telupE, nalupE etc.) is gender declension - form of addressing a female companion; this is similar to addressing male companion with ‘rA’ – at the end of the word. Such words cannot be adequately translated into English because gender declension does not exist in English grammar.
SrI tyAgarAja uses ‘rA’ in many kRtis to address rAma. This shows the intimacy of relationship. However, I have used ‘polite’ terminology for translation – as ‘ayya’.
This Kriti forms part of dance-drama ‘nauka caritram’.
Background – gOpis come to yamunA bank with the intention of meeting kRshNa. In this kRti, the joy of gOpis, about the surroundings conducive to such a meeting with their lover, is depicted.
Devanagari
ऎ,कॆ,चॆ.. - e,ke,ce..(short);
ए,के,चे.. - E,kE,cE..(long);
ऐ,कै,चै.. - ai,kai,cai..;
ऒ,कॊ,चॊ.. - o,ko,co..(short);
ओ,को,चो.. - O,kO,cO..(long);
औ,कौ,चौ.. -au,kau,cau..;
प. चूडरे चॆलुलार यमुना देवि
सॊग(सॆ)ल्ल सन्तोषमुन
च1. ऎर्रनि पंके-रुहमुले अन्दु
इम्पैन भृंग नादमुले (चू)
च2. इसुक दिन्नॆ(लॆ)न्त तॆलुपे मेनु
इन्द्र नीलमु(व)ण्टि नलुपे (चू)
च3. मेटिकलु वज्रम्पु शिलले अन्दु
कुटिलमैन चिन्न(य)लले (चू)
च4. हंसल रवळिचे चाल देवि
अदिगो चॆलंगॆ(नी) वेळ (चू)
च5. पॊलतुलार पॊद(रि)ण्ड्ले
तेनॆ(लॊ)लुकु खर्जूरपु पण्ड्ले (चू)
च6. फलमुचे द्राक्ष लतले अन्दु
पच्चनि चिलुकल जतले (चू)
च7. विन्त विन्त विरुल वान
मदि(कॆ)(न्तॆ)न्तो मरु(ल)य्यॆने (चू)
च8. कोकिलमुलु म्रोसॆने मरुडु
कुसुम शरम्बु(ले)सॆने (चू)
च9. चल्लनि मलय मारुतमे कृष्ण
स्वामिनि कूडु(न)दि सतमे (चू)
च10. राज वदनलार कनरे
त्यागराज सखुनि पाट विनरे (चू)
Tamil
க,ச,ட,த,ப - 2-ख छ ठ थ फ; 3-ग ड द ब; 4-घ झ ढ ध भ
(ச3 - ஜ)
ஸ1 श - शिव - சிவன்
ரு2 ऋ - कृप - கிருபை
ப. சூட3ரே செலுலார யமுனா தே3வி
ஸொக3(ஸெ)ல்ல ஸந்தோஷமுன
ச1. எர்ரனி பங்கே-ருஹமுலே அந்து3
இம்பைன ப்4ரு2ங்க3 நாத3முலே (சூ)
ச2. இஸுக தி3ன்னெ(லெ)ந்த தெலுபே மேனு
இந்த்3ர நீலமு(வ)ண்டி நலுபே (சூ)
ச3. மேடிகலு வஜ்ரம்பு ஸி1லலே அந்து3
குடிலமைன சின்ன(ய)லலே (சூ)
ச4. ஹம்ஸல ரவளிசே சால தே3வி
அதி3கோ3 செலங்கெ3(னீ) வேள (சூ)
ச5. பொலதுலார பொத3(ரி)ண்ட்3லே
தேனெ(லொ)லுகு க2ர்ஜூரபு பண்ட்3லே (சூ)
ச6. ப2லமுசே த்3ராக்ஷ லதலே அந்து3
பச்சனி சிலுகல ஜதலே (சூ)
ச7. விந்த விந்த விருல வான
மதி3(கெ)ந்(தெ)ந்தோ மரு(ல)ய்யெனே (சூ)
ச8. கோகிலமுலு ம்ரோஸெனே மருடு3
குஸும ஸ1ரம்பு3(லே)ஸெனே (சூ)
ச9. சல்லனி மலய மாருதமே க்ரு2ஷ்ண
ஸ்வாமினி கூடு3(ன)தி3 ஸதமே (சூ)
ச10. ராஜ வத3னலார கனரே
த்யாக3ராஜ ஸகு2னி பாட வினரே (சூ)
பாருங்களடி, தோழியரே, யமுனா தேவியின்
எழிலெல்லாம், களிப்புடனே!
1. செந்தாமரைகளடி! அவற்றில்
இனிய வண்டொலிகளடி!
2. மணல் திட்டுக்கள் எவ்வளவு வெண்மையடி!
(நதியின்) உடல், இந்திர நீலம் போன்ற கருமையடி!
3. படித்துறைகள் வைரக் கற்களடி!
அவற்றினில் நெளியும் சிற்றலைகளடி!
4. அன்னங்களின் கூவல்களுடன், மிக்கு, தேவி,
அதோ, ஒளிர்கின்றனள், இவ்வேளை!
5. கன்னியரே! கொடிப் பந்தல்களடி!
தேனொழுகும் பேரீச்சைப் பழங்களடி!
6. பழங்களுடன் திராட்சைக் கொடிகளடி!
அவற்றினில் பச்சைக்கிளிச் சோடுகளடி!
7. விதவிதமான மலர் மழை
மனதிற்கு எத்தனையோ இன்பமூட்டுதடி!
8. குயில்கள் கூவுதடி!
காமன் மலர்க்கணைகள் எய்தானடி!
9. குளிர்ந்த மலைய மாருதமடி!
கண்ண தேவனைக் கூடுவது உறுதியடி!
10. மதி வதனத்தோரே! காணுங்களடி,
தியாகராசனின் நண்பனின் பாடலைக் கேளுங்களடி;
பாருங்களடி, தோழியரே, யமுனா தேவியின்
எழிலெல்லாம், களிப்புடனே!
இந்திர நீலம் - நீலக்கல்
தியாகராசனின் நண்பன் - கண்ணன்
Telugu
ప. చూడరే చెలులార యమునా దేవి
సొగసెల్ల సంతోషమున
చ1. ఎర్రని పంకే-రుహములే అందు
ఇంపైన భృంగ నాదములే (చూ)
చ2. ఇసుక దిన్నెలెంత తెలుపే మేను
ఇంద్ర నీలమువంటి నలుపే (చూ)
చ3. మేటికలు వజ్రంపు శిలలే అందు
కుటిలమైన చిన్నయలలే (చూ)
చ4. హంసల రవళిచే చాల దేవి
అదిగో చెలంగెనీ వేళ (చూ)
చ5. పొలతులార పొదరిండ్లే
తేనెలొలుకు ఖర్జూరపు పండ్లే (చూ)
చ6. ఫలముచే ద్రాక్ష లతలే అందు
పచ్చని చిలుకల జతలే (చూ)
చ7. వింత వింత విరుల వాన
మదికెంతెంతో మరులయ్యెనే (చూ)
చ8. కోకిలములు మ్రోసెనే మరుడు
కుసుమ శరంబులేసెనే (చూ)
చ9. చల్లని మలయ మారుతమే కృష్ణ
స్వామిని కూడునది సతమే (చూ)
చ10. రాజ వదనలార కనరే
త్యాగరాజ సఖుని పాట వినరే (చూ)
Kannada
ಪ. ಚೂಡರೇ ಚೆಲುಲಾರ ಯಮುನಾ ದೇವಿ
ಸೊಗಸೆಲ್ಲ ಸಂತೋಷಮುನ
ಚ1. ಎರ್ರನಿ ಪಂಕೇ-ರುಹಮುಲೇ ಅಂದು
ಇಂಪೈನ ಭೃಂಗ ನಾದಮುಲೇ (ಚೂ)
ಚ2. ಇಸುಕ ದಿನ್ನೆಲೆಂತ ತೆಲುಪೇ ಮೇನು
ಇಂದ್ರ ನೀಲಮುವಂಟಿ ನಲುಪೇ (ಚೂ)
ಚ3. ಮೇಟಿಕಲು ವಜ್ರಂಪು ಶಿಲಲೇ ಅಂದು
ಕುಟಿಲಮೈನ ಚಿನ್ನಯಲಲೇ (ಚೂ)
ಚ4. ಹಂಸಲ ರವಳಿಚೇ ಚಾಲ ದೇವಿ
ಅದಿಗೋ ಚೆಲಂಗೆನೀ ವೇಳ (ಚೂ)
ಚ5. ಪೊಲತುಲಾರ ಪೊದರಿಂಡ್ಲೇ
ತೇನೆಲೊಲುಕು ಖರ್ಜೂರಪು ಪಂಡ್ಲೇ (ಚೂ)
ಚ6. ಫಲಮುಚೇ ದ್ರಾಕ್ಷ ಲತಲೇ ಅಂದು
ಪಚ್ಚನಿ ಚಿಲುಕಲ ಜತಲೇ (ಚೂ)
ಚ7. ವಿಂತ ವಿಂತ ವಿರುಲ ವಾನ
ಮದಿಕೆಂತೆಂತೋ ಮರುಲಯ್ಯೆನೇ (ಚೂ)
ಚ8. ಕೋಕಿಲಮುಲು ಮ್ರೋಸೆನೇ ಮರುಡು
ಕುಸುಮ ಶರಂಬುಲೇಸೆನೇ (ಚೂ)
ಚ9. ಚಲ್ಲನಿ ಮಲಯ ಮಾರುತಮೇ ಕೃಷ್ಣ
ಸ್ವಾಮಿನಿ ಕೂಡುನದಿ ಸತಮೇ (ಚೂ)
ಚ10. ರಾಜ ವದನಲಾರ ಕನರೇ
ತ್ಯಾಗರಾಜ ಸಖುನಿ ಪಾಟ ವಿನರೇ (ಚೂ)
Malayalam
പ. ചൂഡരേ ചെലുലാര യമുനാ ദേവി
സൊഗസെല്ല സന്തോഷമുന
ച1. എര്രനി പങ്കേ-രുഹമുലേ അന്ദു
ഇമ്പൈന ഭൃങ്ഗ നാദമുലേ (ചൂ)
ച2. ഇസുക ദിന്നെലെന്ത തെലുപേ മേനു
ഇന്ദ്ര നീലമുവണ്ടി നലുപേ (ചൂ)
ച3. മേടികലു വജ്രമ്പു ശിലലേ അന്ദു
കുടിലമൈന ചിന്നയലലേ (ചൂ)
ച4. ഹംസല രവളിചേ ചാല ദേവി
അദിഗോ ചെലങ്ഗെനീ വേള (ചൂ)
ച5. പൊലതുലാര പൊദരിണ്ഡ്ലേ
തേനെലൊലുകു ഖര്ജൂരപു പണ്ഡ്ലേ (ചൂ)
ച6. ഫലമുചേ ദ്രാക്ഷ ലതലേ അന്ദു
പച്ചനി ചിലുകല ജതലേ (ചൂ)
ച7. വിന്ത വിന്ത വിരുല വാന
മദികെന്തെന്തോ മരുലയ്യെനേ (ചൂ)
ച8. കോകിലമുലു മ്രോസെനേ മരുഡു
കുസുമ ശരമ്ബുലേസെനേ (ചൂ)
ച9. ചല്ലനി മലയ മാരുതമേ കൃഷ്ണ
സ്വാമിനി കൂഡുനദി സതമേ (ചൂ)
ച10. രാജ വദനലാര കനരേ
ത്യാഗരാജ സഖുനി പാട വിനരേ (ചൂ)
Updated on 08 Apr 2010
No comments:
Post a Comment